Artikulu honetan denetarik hartu dute: Internet, bideojokoak eta telebista. Bakoitzaren heziketa orientazioak familiarentzat, abantailak/eragozpenak, ondorioak eta gomendioak hartu egin ditu azaltzeko. Eskematikoa izan da eta horrexegatik ulergarriagoa dela pentsatu dut. Guztiz zehatza da baita interesgarria ere.
"Famili sistema aztertu berri da pantaila berrien aurrean (telebista, Internet eta bideojokoak) jartzearen esperientziaren eragina nabarmenki aldatzen duen filtro bezala. Gizakien arteko elkarrekintzako beste prozesuetan bezala, telebistak eta beste pantailek umearen eta gaztearen sisteman eragina dute, gutxienez honako alderdietan:
·Adimen sisteman, prozesu mota honetan ikusmeneko alderdia ahozkoa baino nagusiagoa baita.
·Gizarte ezagutzaren sisteman, izan ere, umeek gizarte egoera asko telebistaren bidez ikus dezakete eta ez benetako gizarte bizitzaren bidez.
·Euren emozioetan, baliabideak emozio eskola ere direlako; gizakiak bata-bestearekin emozionatzeko modua ikasten da.
·Ohitura zehatzetan, besteak beste, elikadura jardueretan, osasunean, jolasean edo aisialdian.
Internet
Internetek onura garrantzitsuak ekarri ditu seme-alaben formaziorako, izan ere, inoiz existitu ez den giza ezagutzen pilaketa izugarria baita. Horregitik, ez dirudi neurri egokia sarean sartzea guztiz murriztea, baina komenigarria da umeak eta nerabeak sar daitezkeen guneak edo guneen edukiak erregulatzea. Sarea umeentzat eta gazteentzat gero eta sarriago erabiltzen duten baliabidea bilakatu denez, gurasoek edo hezitzaileek beti "ikuskatu" beharko dute umeen eta interneten arteko harremana.
Gerta daiteke, oso berria denez edo heldu askok teknologia berriak erabiltzen ez dakitenez, askotan gurasoek seme-alabek telebistan ikusten dituzten edukiak erregulatzea, baina interneten konektatzerakoan inolako eragozpenik ez jartzea.
Interneti buruzko heziketa orientazioak familientzat:
·Seme-alabei sareak dituen abantailak eta eragozpenak azaldu.
·Kalitatezko eduki zorrotzen eta hain fidagarriak ez diren horien artean desberdintzen erakutsi.
·Ez utzi interneten bidez ezagututako pertsonekin hitzorduak ezartzen (gurasoak edo konfiantzazko helduren bat aurrean ez badago eta hitzordua leku publiko batean ez bada).
·Seme-alabei euren datu pertsonalak babesten erakutsi: ez bidali mezu elektroniko bat helbidearekin, telefono-zenbakiarekin, eskolako izenarekin edo argazki batekin eta inoiz ez dute datu horiek foro publiko batean aipatu behar (txat, eztabaida foroak, etab.).
·Konexioetako ordutegiak eta iraupenak ezarri.
·Ez onartu ezezagunek bidalitako materiala, eta ez exekutatu zalantzazko jatorria duen artxiborik.
·Ez erosi inoiz gurasoek ikuskatu gabe.
·Egun eskura dauden babes sistema guztiak erabili adin txikikoentzat debekatutako guneetara sar ez daitezen.
Bideojokoak
Azken hamarkadetan etxeetan gehien agertzen ari den baliabideetako bat bideojokoak dira, bai baliabide informatikoetan barneratutakoak eta bai izaera autonomoa dutenak, denok ezagutzen ditugun bideo-kontsoletan edo bideojoko eramangarrietan.
Bideojokoen abantailak:
·Umeak teknologia munduan sartzeko erabil daitezke, batez ere, teknologia informatikoan.
·Leku-denborazko orientazioaren eta begi-eskuen koordinazioaren alde egiten dute.
·Hainbat trebetasun hobetzen dute, besteak beste: arreta, azkartasuna, memoria eta arrazonatzeko azkartasuna.
·Kontzentrazioa suspertzen dute.
·Hainbat trebetasunen garapenean lagun dezakete: kontzeptu numerikoak identifikatzeko eta barneratzeko, hitzak ezagutzeko eta objektuak eta koloreak identifikatzeko.
Bideojokoen eragozpenak:
·Urduritasuna, antsietatea eta oldarkortasuna sor dezakete.
·Balio desegokiak igorri ditzakete.
·Isolamendua eta barnerakoitasuna sor ditzakete.
·Ondorio txarrak eragin ditzakete erabiltzaileen osasun fisikoan (begien tentsioa, zirkulazio gorabeherak, bihotzaren frekuentzia azkartu, arterien presioa areagotu...), eta baita osasun psikikoan ere.
·Mendekotasuna sor dezakete.
·Umeek beste jardueretarako denborarik ez hartzea eragin dezakete, esaterako, etxeko lanak.
Heziketa orientazioak familientzat bideojokoei buruz:
·Bideojokoari buruzko guztian interesatu eta seme-alaba bideojokoan lagundu.
·Bideojokoa ondo aukeratu, gai sexistarik, bortitzik edo ez solidariorik ez dutenak hartuz.
·Aisialdiko aukerako beste proposamenak egin, gurasoei dagokielako seme-alabei bestelako gauzak interesaraztea.
Telebista
Telebistak, nolabai, amaren eginkizuna ordezkatzen du. Toki nagusiena okupatzen du etxearen diseinuan. Nahitaezko erreferentzi gunea da famili bizitzaren antolaketan. Beti erabilgarri dago, laguntza eskaintzen du goizeko eta gaueko ordu guztietan. Haurren irudimena elikatzen du mota guztietako fantasia eta ipuinekin. Zapuztasun, tristura edo angustia uneetan aterpea da. Eta, ama bigun baten moduan, ez du ezer trukean eskatzen" (Televisión y Educación, Ferrés, 1994)
Gero eta garrantzitsuagoa dirudi familiak pantaila berriekin ezartzen duen harremana kontuan hartzea. Dorr eta Rabin-en arabera (1995) gurasoek honako arauak izan ditzakete telebistari dagokionez:
·arauak ezarri edukiak debekatuz
·arauak ezarri telebista ikusteko orduen kopuruari dagokionez
·telebista ikusteko baldintzak ezarri
Autore batzuek (Vila, 1995), euren telebistaren aurkako jarrera defendatzeko hainbat puntu azaltzen dute:
1.Telebista ikustea umeek denbora gehiago ematen duten jarduera sinpleena da, eta horrek, beste baliabide masiboen kontsumoarekin batera (bideojokoak, bideoak, zinea...) eskolan ematen duten baino denbora gehiago suposatzen du.
2.Telebistak haurren atsedenerako denbora murrizten du.
3.Telebistak, bakarrik oso "suspergarriak" diren esperientziak baloratzeko umeek duten berezko jarduera sendotzen du.
4.Telebistak, printzipioz aberatsagoak diren beste jarduera batzuk ordezkatzen ditu: talde jolasak edo irakurketa.
5.Telebistako eskaintza gero eta zabalagoa den heinean haurrek gehiago kontsumitzen dute.
6.Telebistan aurkeztutako balioek, indarkeriak eta estereotipoek, eta horiek behin eta berriro errepikatzeak, umearengan eragina dute (barneratze afektiboa, sinismenak bereganatzea edo imitatzea).
7.Gurasoek ez dute umeen telebista kontsumoa mugatzen eta kontrolatzen, eta askotan, umeak zaintzen eta isilarazten dituen umezain bilakatzen da telebista.
Telebista gehiegi ikusteak eragin ditzakeen ondorioak:
·Loaren gorabeherak
·Zailtasunak gizarte harremanean
·Egoneko bizitza
·Indarkeriarekiko tolerantzia handiago
·Kontsumoarekiko joera
Gomendioak famlientzat:
1.Kontrolatu umeek telebistaren aurrean ematen duten denbora.
2.Aukeratu ikusi nahi dena eta programen edukiari buruzko informazioa aurretik lortu.
3.Umearen garapenerako programa egokiak aukeratu.
4.Publizitatea, bere asmoa eta konbentzitzeko estrategiak analizatzen lagundu.
5.Seme-alabei distraitzeko aukerak eman, telebista aisialdiko baliabide bakarra bihurtzea ekidin.
6.Telebista itzali familiako otorduetan eta ikasteko denboran.
7.Ikusten diren programetako edukiak eztabaidatu eta interpretatu (elkarrekin ikustea).
8.Ez erabili telebista umeak geldirik edukitzeko tresna gisa, ez molestatzeko helburuarekin."
Iturria:http://www.bilbao.net/nuevobilbao/jsp/bilbao/pwegb010.jsp?idioma=E&color=rojo&padre=*E1&tema=2E1&subtema=10&ficha=7330753727334&padresub=2EI&&textarea=2EI
·Adimen sisteman, prozesu mota honetan ikusmeneko alderdia ahozkoa baino nagusiagoa baita.
·Gizarte ezagutzaren sisteman, izan ere, umeek gizarte egoera asko telebistaren bidez ikus dezakete eta ez benetako gizarte bizitzaren bidez.
·Euren emozioetan, baliabideak emozio eskola ere direlako; gizakiak bata-bestearekin emozionatzeko modua ikasten da.
·Ohitura zehatzetan, besteak beste, elikadura jardueretan, osasunean, jolasean edo aisialdian.
Internet
Internetek onura garrantzitsuak ekarri ditu seme-alaben formaziorako, izan ere, inoiz existitu ez den giza ezagutzen pilaketa izugarria baita. Horregitik, ez dirudi neurri egokia sarean sartzea guztiz murriztea, baina komenigarria da umeak eta nerabeak sar daitezkeen guneak edo guneen edukiak erregulatzea. Sarea umeentzat eta gazteentzat gero eta sarriago erabiltzen duten baliabidea bilakatu denez, gurasoek edo hezitzaileek beti "ikuskatu" beharko dute umeen eta interneten arteko harremana.
Gerta daiteke, oso berria denez edo heldu askok teknologia berriak erabiltzen ez dakitenez, askotan gurasoek seme-alabek telebistan ikusten dituzten edukiak erregulatzea, baina interneten konektatzerakoan inolako eragozpenik ez jartzea.
Interneti buruzko heziketa orientazioak familientzat:
·Seme-alabei sareak dituen abantailak eta eragozpenak azaldu.
·Kalitatezko eduki zorrotzen eta hain fidagarriak ez diren horien artean desberdintzen erakutsi.
·Ez utzi interneten bidez ezagututako pertsonekin hitzorduak ezartzen (gurasoak edo konfiantzazko helduren bat aurrean ez badago eta hitzordua leku publiko batean ez bada).
·Seme-alabei euren datu pertsonalak babesten erakutsi: ez bidali mezu elektroniko bat helbidearekin, telefono-zenbakiarekin, eskolako izenarekin edo argazki batekin eta inoiz ez dute datu horiek foro publiko batean aipatu behar (txat, eztabaida foroak, etab.).
·Konexioetako ordutegiak eta iraupenak ezarri.
·Ez onartu ezezagunek bidalitako materiala, eta ez exekutatu zalantzazko jatorria duen artxiborik.
·Ez erosi inoiz gurasoek ikuskatu gabe.
·Egun eskura dauden babes sistema guztiak erabili adin txikikoentzat debekatutako guneetara sar ez daitezen.
Bideojokoak
Azken hamarkadetan etxeetan gehien agertzen ari den baliabideetako bat bideojokoak dira, bai baliabide informatikoetan barneratutakoak eta bai izaera autonomoa dutenak, denok ezagutzen ditugun bideo-kontsoletan edo bideojoko eramangarrietan.
Bideojokoen abantailak:
·Umeak teknologia munduan sartzeko erabil daitezke, batez ere, teknologia informatikoan.
·Leku-denborazko orientazioaren eta begi-eskuen koordinazioaren alde egiten dute.
·Hainbat trebetasun hobetzen dute, besteak beste: arreta, azkartasuna, memoria eta arrazonatzeko azkartasuna.
·Kontzentrazioa suspertzen dute.
·Hainbat trebetasunen garapenean lagun dezakete: kontzeptu numerikoak identifikatzeko eta barneratzeko, hitzak ezagutzeko eta objektuak eta koloreak identifikatzeko.
Bideojokoen eragozpenak:
·Urduritasuna, antsietatea eta oldarkortasuna sor dezakete.
·Balio desegokiak igorri ditzakete.
·Isolamendua eta barnerakoitasuna sor ditzakete.
·Ondorio txarrak eragin ditzakete erabiltzaileen osasun fisikoan (begien tentsioa, zirkulazio gorabeherak, bihotzaren frekuentzia azkartu, arterien presioa areagotu...), eta baita osasun psikikoan ere.
·Mendekotasuna sor dezakete.
·Umeek beste jardueretarako denborarik ez hartzea eragin dezakete, esaterako, etxeko lanak.
Heziketa orientazioak familientzat bideojokoei buruz:
·Bideojokoari buruzko guztian interesatu eta seme-alaba bideojokoan lagundu.
·Bideojokoa ondo aukeratu, gai sexistarik, bortitzik edo ez solidariorik ez dutenak hartuz.
·Aisialdiko aukerako beste proposamenak egin, gurasoei dagokielako seme-alabei bestelako gauzak interesaraztea.
Telebista
Telebistak, nolabai, amaren eginkizuna ordezkatzen du. Toki nagusiena okupatzen du etxearen diseinuan. Nahitaezko erreferentzi gunea da famili bizitzaren antolaketan. Beti erabilgarri dago, laguntza eskaintzen du goizeko eta gaueko ordu guztietan. Haurren irudimena elikatzen du mota guztietako fantasia eta ipuinekin. Zapuztasun, tristura edo angustia uneetan aterpea da. Eta, ama bigun baten moduan, ez du ezer trukean eskatzen" (Televisión y Educación, Ferrés, 1994)
Gero eta garrantzitsuagoa dirudi familiak pantaila berriekin ezartzen duen harremana kontuan hartzea. Dorr eta Rabin-en arabera (1995) gurasoek honako arauak izan ditzakete telebistari dagokionez:
·arauak ezarri edukiak debekatuz
·arauak ezarri telebista ikusteko orduen kopuruari dagokionez
·telebista ikusteko baldintzak ezarri
Autore batzuek (Vila, 1995), euren telebistaren aurkako jarrera defendatzeko hainbat puntu azaltzen dute:
1.Telebista ikustea umeek denbora gehiago ematen duten jarduera sinpleena da, eta horrek, beste baliabide masiboen kontsumoarekin batera (bideojokoak, bideoak, zinea...) eskolan ematen duten baino denbora gehiago suposatzen du.
2.Telebistak haurren atsedenerako denbora murrizten du.
3.Telebistak, bakarrik oso "suspergarriak" diren esperientziak baloratzeko umeek duten berezko jarduera sendotzen du.
4.Telebistak, printzipioz aberatsagoak diren beste jarduera batzuk ordezkatzen ditu: talde jolasak edo irakurketa.
5.Telebistako eskaintza gero eta zabalagoa den heinean haurrek gehiago kontsumitzen dute.
6.Telebistan aurkeztutako balioek, indarkeriak eta estereotipoek, eta horiek behin eta berriro errepikatzeak, umearengan eragina dute (barneratze afektiboa, sinismenak bereganatzea edo imitatzea).
7.Gurasoek ez dute umeen telebista kontsumoa mugatzen eta kontrolatzen, eta askotan, umeak zaintzen eta isilarazten dituen umezain bilakatzen da telebista.
Telebista gehiegi ikusteak eragin ditzakeen ondorioak:
·Loaren gorabeherak
·Zailtasunak gizarte harremanean
·Egoneko bizitza
·Indarkeriarekiko tolerantzia handiago
·Kontsumoarekiko joera
Gomendioak famlientzat:
1.Kontrolatu umeek telebistaren aurrean ematen duten denbora.
2.Aukeratu ikusi nahi dena eta programen edukiari buruzko informazioa aurretik lortu.
3.Umearen garapenerako programa egokiak aukeratu.
4.Publizitatea, bere asmoa eta konbentzitzeko estrategiak analizatzen lagundu.
5.Seme-alabei distraitzeko aukerak eman, telebista aisialdiko baliabide bakarra bihurtzea ekidin.
6.Telebista itzali familiako otorduetan eta ikasteko denboran.
7.Ikusten diren programetako edukiak eztabaidatu eta interpretatu (elkarrekin ikustea).
8.Ez erabili telebista umeak geldirik edukitzeko tresna gisa, ez molestatzeko helburuarekin."
Iturria:http://www.bilbao.net/nuevobilbao/jsp/bilbao/pwegb010.jsp?idioma=E&color=rojo&padre=*E1&tema=2E1&subtema=10&ficha=7330753727334&padresub=2EI&&textarea=2EI
2 comentarios:
nahiko interresgarria da teknologia berrien mundua, gehiago behatuko dut zure bloga
Eskerrik asko. Espero dut zure gustokoa izatea.
Publicar un comentario